معرفی پژوهشکده
حفظ و نگهداري تالاب بين المللي هامون هنگامي تحقق خواهد يافت که به تالاب هامون علاوه بر ثروت طبیعی به عنوان يک عنصر فرهنگي، اجتماعي و اقتصادی در منطقه سیستان نگريسته شود. حفاظت از اين تالاب ارزشمند در منطقه سيستان در صورتي امکان پذير خواهد بود که اطلاعات و دانش کافی در زمينه فرآيندهاي موجود در اين اکوسيستم، گونه هاي جانوري و گياهي و جمعيت آنها و عوامل تهديد کننده تالاب و تنوع زيستي آن وجود داشته باشد.
دانشگاه زابل در راستاي برنامه‌ها و اهداف علمي و پژوهشي خود و به منظور افزايش مشارکت با ساير دستگاههاي اجرايي، آموزشي و پژوهشي و با توجه به پتانسيل هاي موجود منطقه به خصوص تالاب بين المللي هامون که نقش بسيار مهمي در زندگي منطقه سيستان دارد، مجوز قطعي پژوهشکده تالاب بين المللي هامون را در تاريخ ۱۸/۹/۸۵ از وزارت علوم، تحقيقات و فناوري اخذ نمود.
این پژوهشکده ، به عنوان یک مرکز علمی و پژوهشی پیشرو در زمینه حفاظت، احیا، و بهره‌برداری پایدار از تالاب هامون و اکوسیستم‌های مرتبط فعالیت می‌کند. این پژوهشکده با بهره‌گیری از تیم‌های تخصصی و زیرساخت‌های علمی، به مطالعه و ارائه راهکارهای عملی، گسترش تحقیقات بنیادی، کاربردی و توسعه ای و افزایش فناوری های نوین برای مدیریت چالش‌های زیست‌محیطی و اکولوژیکی تالاب‌ها می‌پردازد. این مرکز همچنین در توسعه همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی نقش فعالی ایفا می‌کند تا از تجربیات و دانش جهانی در حفاظت از تالاب و در راستای توسعه پایدار منطقه سیستان و بلوچستان استفاده کند.
محورهای پژوهشی
- حفاظت و احیای اکوسیستم تالاب هامون.
- مدیریت پایدار منابع آب و خاک در منطقه.
- توسعه دانش علمی در زمینه زیست‌شناسی و اکولوژی آبزیان تالاب هامون.
- تحلیل و مدیریت بحران‌های زیست‌محیطی مانند خشکسالی و سیلاب.
- ارائه الگوهای مشارکتی برای جوامع محلی در حفاظت از تالاب.
- تنوع زیستی و حفاظت از گونه‌های جانوری و گیاهی بومی تالاب.
- توسعه فناوری‌های زیست‌محیطی برای بهره‌برداری پایدار.
- کاهش اثرات تغییرات اقلیمی بر اکوسیستم تالاب.
وظایف پژوهشکده
- شناسایی و پاسخ به نیازهای تحقیقاتی زیست‌محیطی و اکولوژیکی تالاب بین‌المللی هامون و اکوسیستم های مرتبط.
- اجرای پژوهش‌های بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای (در زمينه هاي شيلات، اکوسيستم هاي طبيعي و مديريت منابع آب حوضه آبريز تالاب بين المللي هامون) با هدف حفاظت و بهره‌برداری پایدار از تالاب و منابع طبیعی وابسته به آن .
- پایش و ارزیابی وضعیت زیست‌محیطی تالاب و ارائه راهکارهای بهبود.
- مدیریت و کاهش اثرات بحران‌های زیست‌محیطی مانند خشکسالی، سیلاب و آلودگی‌ها.
- ارائه خدمات مشاوره علمی، فنی و مدیریتی در زمینه تالاب و منابع طبیعی.
- توسعه و نهادینه‌سازی دیدگاه‌های نوین اقتصادی برای بهره‌برداری پایدار و حفاظت از تالاب.
- گسترش همکاری‌های علمی و پژوهشی با مؤسسات داخلی و بین‌المللی.
- استفاده از فناوری‌های پیشرفته و آخرین دستاوردهای علمی در فعالیت‌های پژوهشی و مدیریتی.
- طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی، کارگاه‌های علمی و دوره‌های تخصصی برای ارتقای ظرفیت محلی.
- برنامه‌ریزی و برگزاری همایش‌ها و نشست‌های علمی در سطوح ملی و بین‌المللی.
- ترویج و انتشار یافته‌های پژوهشی از طریق مقالات، گزارش‌ها و ابزارهای ترویجی.
- تدوین و اجرای مدل‌های پیش‌بینی برای مدیریت تغییرات زیست‌محیطی و تهدیدات اکولوژیکی.
- حمایت از طرح‌های نوآورانه و ابتکاری در راستای توسعه پایدار تالاب.
- ارتقای آگاهی عمومی و جلب مشارکت جوامع محلی در حفظ و احیای تالاب.
- نظارت بر کیفیت آب، خاک و منابع زیستی تالاب و ارائه برنامه‌های مدیریتی مؤثر.
- ایجاد تعامل سازنده با مسئولین، نهادها و متخصصین برای تحقق اهداف پژوهشکده.